25 August 2013

Saguaro




Vùng hoang mạc châu Mỹ có loại cây xương rồng khổng lồ, có tên là saguaro, nặng đến 6 tấn, có tên khoa học là Carnegiea gigantea, có thể cao đến 20m, tên thường gọi của nó (saguaro) bắt nguồn từ tiếng Mayo.

Vỏ ngoài của loài cây khổng lồ này có màu xanh, được phủ kín bằng sáp nhựa cây làm cho cây có khả năng giữ nước. Mưa rất hiếm khi xảy ra trong sa mạc. Đôi khi một nửa lượng mưa của cả năm rơi trên sa mạc chỉ trong một đêm, saguaro biết lợi dụng từng giọt mưa nó nhận được để có thể duy trì cuộc sống trong những ngày khô hạn kéo dài.

Rễ cây xương rồng xòe rộng để hứng nước mưa như một cái lưới khi nước thấm vào mặt đất khô cằn. Những cái rễ liên tục hút nước dưới đất sâu. Một trận mưa kha khá có thể cung cấp cho cây saguaro một lượng nước đủ để tồn tại trong 4 năm hạn hán.

Tuy nhiên, nếu gặp trận mưa lớn, kéo dài thành một trận lụt lớn, vì không hề có hệ thống ngưng thấm nước, cây xương rồng saguaro sẽ tiếp tục hút nước cho đến khi bị vỡ tung ra.

Saguaro mọc ở cao độ từ 200 đến 1.200 m bên những dốc hay nơi bằng phẳng mà không bị ứ đọng nước. Loài cây này trưởng thành rất chậm chạp: Năm đầu độ 1cm. Mười lăm năm kế chỉ đến 2.5cm. Từ 40 đến 50 năm sau, cao độ 3.3m. Từ 75 đến 100 năm bắt đầu mọc nhánh, khi đó cây cao khoảng 7m và đồng thời cũng bắt đầu trổ hoa. Thậm chí có cây còn mọc dài tới tận 15 m.

Với những nhánh cây bò ra mọi phía, cây xương rồng saguaro là một loại thực vật nặng nề và dễ dàng bị đổ rạp vì sức nặng của chính mình nếu không có một bộ gọng cứng cáp. Các tế bào cứng tạo thành một cái khung vững chắc ở thân cây, trợ giúp đắc lực cho cây có thể đứng vững. Vì thế loại cây khổng lồ này đã thích ứng tốt với môi trường khắc nghiệt vùng hoang mạc. Tuổi thọ trung bình của loài xương rồng khổng lồ này là 150 năm.

Loại cây này được nhắc đến trong chương 22, phần II, Lolita:

An additional, abominable, and perfectly gratuitous worry was lovingly prepared for me in Elphinstone. Lo had been dull and silent during the last lap—two hundred mountainous miles uncontaminated by smoke-gray sleuths or zigzagging zanies. She hardly glanced at the famous, oddly shaped, splendidly flushed rock which jutted above the mountains and had been the take-off for nirvana on the part of a temperamental show girl. The town was newly built, or rebuilt, on the flat floor of a seven-thousand-foot-high valley; it would soon bore Lo, I hoped, and we would spin on to California, to the Mexican border, to mythical bays, saguaro deserts, fatamorganas. José Lizzarrabengoa, as you remember, planned to take his Carmen to the Etats Unis.