1 July 2012

Golden midges


Lolita Bản dịch tiếng Việt


Đầu chương 2 "Lolita", Humbert hồi tưởng về ký ức tuổi thơ như sau:

"My very photogenic mother died in a freak accident (picnic, lightning) when I was three, and, save for a pocket of warmth in the darkest past, nothing of her subsists within the hollows and dells of memory, over which, if you can still stand my style (I am writing under observation), the sun of my infancy had set: surely, you all know those redolent remnants of day suspended, with the midges, about some hedge in bloom or suddenly entered and traversed by the rambler, at the bottom of a hill, in the summer dusk; a furry warmth, golden midges."

Golden midges là một cụm từ khó chuyển ngữ, trong thực tế cũng ít độc giả cảm nhận được ý nghĩa của những con muỗi vàng là gì. Trong bản essay nổi tiếng của Lewis Carroll: "Alice on the Stage" (ai đọc Alice in Wonderland chắc biết Lewis Carroll), có đoạn văn rất hay sau đây:

"they lived and died, like summer midges, each in its own golden afternoon"

Có lẽ Nabokov mượn cái ý của Lewis Carroll đó để viết đoạn văn này, có thể thấy ký ức của Humbert được hình dung như một thung lũng mà mặt trời đang lặn, mọi thứ nhạt nhoà dần dần, và kỷ niệm chập chờn như những con muỗi mắt (midges), đôi khi chúng lơ lửng trên những hàng rào nở hoa, nhưng lại dễ dàng xao động, tản mát đi mất, khi có bước chân của lữ khách dưới chân đồi. Và những con muỗi mùa hè (summer midges) ấy cũng sắp chết rồi, trong buổi chiều vàng (golden afternoon) cuộc đời ngắn ngủi của nó. Furry warmth, golden midges,... là hiện thân những ám ảnh của Humbert về tuổi thơ, về người mẹ của mình.

Nabokov viết "Lolita" bằng phong cách như ông tự nhận ngay chương 1, là rất fancy. "Lolita" giàu hình ảnh, nhiều sự liên tưởng, đầy rẫy những cái bẫy ngôn ngữ, đôi khi như một câu chuyện trinh thám, với những chi tiết tưởng là thừa ở chỗ này, nhưng lại rất đắt giá ở chỗ khác.