Leonid Afremov |
Chương 1 tiểu thuyết Lolita tuy ngắn nhưng được nhắc đến trong hầu hết các bài giới thiệu về Lolita bằng rất nhiều ngôn ngữ khác nhau trên thế giới. Dù không thể có khả năng đọc hiểu được tất cả các ngôn ngữ, nhưng tôi cho rằng không bản dịch Lolita nào còn giữ được những âm điệu du dương đầy nhạc tính của bản tiếng Anh: "Lolita, light of my life, fire of my loins. My sin, my soul. Lo-lee-ta: the tip of the tongue taking a trip of three steps down the palate to tap, at three, on the teeth. Lo. Lee. Ta." Ngay câu đầu tiên đã thấy những âm tiết ngân nga như hát: Lolita, light of my life, fire of my loins. My sin, my soul. Trong câu thứ hai: "Lo-lee-ta: the tip of the tongue taking a trip of three steps down the palate to tap, at three, on the teeth." - âm "t" được láy đi láy lại làm câu văn có nhịp điệu hết sức đặc biệt. Có càm giác Nabokov vuốt ve từ cái tên của Lolita trong tâm tưởng và trên đầu lưỡi của mình. Ngôn ngữ, quả thật, là một rào cản mà không phải lúc nào người ta cũng có thể vượt qua.
Tham khảo bản Lolita tiếng Nga, có thể thấy chương 1 Lolita do chính tay Nabokov dịch cũng không còn giữ nổi nhạc tính của bản tiếng Anh. Nhưng bản Lolita tiếng Nga có thể coi như chiếc khìa khóa để đọc Lolita tiếng Anh, vì dù sao chăng nữa, tiếng Nga cũng là ngôn ngữ mẹ đẻ của Nabokov. Tất nhiên đó là chìa khóa cho dịch giả và các nhà nghiên cứu, chứ không thể yêu cầu người đọc bình thường dùng tiếng Nga như chìa khóa để giải mã Lolita.
1
Лолита, свет моей жизни, огонь моих чресел. Грех мой, душа моя. Ло-ли-та: кончик языка совершает путь в три шажка вниз по нёбу, чтобы на третьем толкнуться о зубы. Ло. Ли. Та.
Она была Ло, просто Ло, по утрам, ростом в пять футов (без двух вершков и в одном носке). Она была Лола в длинных штанах. Она была Долли в школе. Она была Долорес на пунктире бланков. Но в моих объятьях она была всегда: Лолита.
А предшественницы-то у неё были? Как же — были… Больше скажу: и Лолиты бы не оказалось никакой, если бы я не полюбил в одно далёкое лето одну изначальную девочку. В некотором княжестве у моря (почти как у По).
Когда же это было, а?
Приблизительно за столько же лет до рождения Лолиты, сколько мне было в то лето. Можете всегда положиться на убийцу в отношении затейливости прозы.
Уважаемые присяжные женского и мужеского пола! Экспонат Номер Первый представляет собой то, чему так завидовали Эдгаровы серафимы — худо-осведомлённые, простодушные, благороднокрылые серафимы… Полюбуйтесь-ка на этот клубок терний.
No comments:
Post a Comment